skip to main |
skip to sidebar
Στη λευκή ηλεκτρονική σελίδα κάποιου κειμενογράφου όπως και στο λευκό χαρτί, όταν συγκροτείται ένα λογοτεχνικό κείμενο συντελείται ένα μικρό θαύμα. Κάποιος μπορεί να το αναγνωρίσει στην ίδια την ύπαρξη του κειμένου που ξεδιπλώνεται από το μηδέν, στην κρυφή δυναμική τού ύφους που το διατρέχει καθώς εδραιώνεται, στην πλοκή του θέματός του όπως υφαίνεται ή στο αδιόρατο κάτι που του προσδίδει τη λογοτεχνικότητά του. Το θαύμα για μένα δεν είναι σε τίποτα απ’ αυτά. Ο φανταστικός αναγνώστης του κειμένου είναι αυτός που μου προκαλεί δέος. Υπάρχει πάντα ένας φανταστικός αναγνώστης που πρέπει να ικανοποιηθεί, διαφορετικός για κάθε κείμενο κι αυτός δημιουργείται ταυτόχρονα με το κείμενο. Το θέμα είναι πως το κείμενο κάποια στιγμή τελειώνει και παίρνει και τ’ όνομά του. Ο αναγνώστης του όμως είναι πάντα αόρατος, ανώνυμος, κρυμμένος πίσω από το κείμενο, διαβάζει, συναισθάνεται, επιτρέπει, διεισδύει, αποφασίζει για το κείμενο και ταυτόχρονα παρατηρεί από τη διάστασή του κι εσένα που δημιουργώντας το κείμενο, δημιούργησες κι εκείνον. Αυτόν τον αναγνώστη φοβάμαι πως αν δεν τον δελεάσω θ’ αγνοήσει το κείμενο, έρμαιο της λήθης. Το κείμενο είναι ζωντανός οργανισμός που τρέφεται από το φανταστικό αναγνώστη του, επιβιώνει χάρη σ’ αυτόν κι ο χρόνος της ανάγνωσης είναι το πιο μεγάλο θαύμα. Κάποιες φορές πάλι, αυτός ο φανταστικός αναγνώστης προϋπάρχει του κειμένου και τότε το κείμενο είναι προδιαγεγραμμένο πως θα ευτυχήσει. Η συγγραφή του είναι μια σύμπραξη σ’ αυτήν την περίπτωση μεταξύ του δημιουργού του και του αναγνώστη. Ο δε ανίδεος συγγραφέας ισχυρίζεται πως κάποια ξένη φωνή οδηγεί το χέρι του, νιώθει ότι αποτελεί ένα διάμεσο, ανατριχιάζει στην ιδέα της μεταφυσικής και θυμώνει γιατί είναι σα να μην έχει εξουσία στο ίδιο του το κείμενο όσο αυτό γράφεται. Άλλοτε ο φανταστικός αναγνώστης εμφανίζεται εκ των υστέρων, κάποια στιγμή απρόσμενη ενώ το κείμενο περιμένει δίχως πνοή. Τότε ο αναγνώστης το ανασταίνει κυριολεκτικά ως θαυματοποιός. Η ανάγνωση λοιπόν είναι μια λειτουργία εξίσου θαυμαστή με τη γραφή. Δεν είναι πρόσληψη αλλά ένα είδος γραφής, η τελική γραφή, η ολοκλήρωση του κειμένου μέσα στο μυαλό και στην καρδιά του αναγνώστη. Ο φανταστικός αναγνώστης είναι αυτός που αποφασίζει για την τύχη ενός κειμένου και ίσως εξαιτίας του ο γραφέας του κειμένου ονομάζεται συγγραφέας και η λειτουργία της γραφής συγγραφή. Η δε πρόθεση του συγγραφέα να πει κάτι συγκεκριμένο υποσκελίζεται πάντα απ’ αυτό που θέλει να διαβάσει και διαβάζει ο αναγνώστης. Κι αναρωτιέμαι μπορεί να υπάρχει τελικά κείμενο, λογοτεχνικό κείμενο, που να μην περιέχει τον αναγνώστη του; Κι απ’ την άλλη τι γίνεται με τον αναγνώστη μιας μακρινής εποχής όταν ένα κείμενο έχει πια γίνει λογοτεχνικό απολίθωμα του μακρινού παρελθόντος;
