Η ανατομία ενός κειμένου


Alberto Galvez
Από τη στιγμή που κείτεται το κείμενο ένας αριθμός ειδικών έλκεται απ’ αυτό. Όπως να φεγγοβόλαγε τραβώντας επάνω του τους σκώρους. Πρόκειται για τους γνωστούς ιατρούς κειμένων που το ανατέμνουν με κάθε προσφερόμενη χειρουργική μέθοδο και το αποσυνθέτουν στα εξ ων συνετέθη. Η ειδικότητά τους προήλθε απ’ αυτήν την ύπαρξη του κειμένου αλλά συνάφεια με κάποια ασθένεια του κειμένου δεν υπάρχει. Παρόλο που το κείμενο όχι μόνο δεν χρήζει θεραπείας αλλά σφύζει από παντοτινή υγεία, οι ανατόμοι του προστρέχουν με ποικιλία ανατομικών εργαλείων, μεγεθυντικούς φακούς, διαγνωστικούς μηχανισμούς και φαρμακευτικά σκευάσματα. Διεισδύουν, αφαιρούν, μετρούν, διαγιγνώσκουν. Οι ειδικοί των κειμένων κερδίζουν τα προς το ζην εκμεταλλευόμενοι την καλοσύνη του κειμένου να τους δοθεί. Πειραματίζονται με νέες μεθόδους εξέτασης, συναγωνίζονται σε πρωτοτυπία μεταξύ τους, αποφαίνονται και προτείνουν πάντα διαφορετικές αγωγές πρόσληψης. Το κατατάσσουν σε ρεύματα, σε τάσεις, σε σχολές ή περιόδους, το ερμηνεύουν γραμματολογικά, δομικά, αποδομικά, ψυχαναλυτικά. Διυλίζουν το ύφος του, τους σκοπούς του, το νοηματικό του φορτίο. Αναζητούν στοιχεία μιμητισμού και αποδείξεις υφολογικής συνέπειας. Στην πραγματικότητα καθόλου δεν τους ενδιαφέρει το ίδιο το κείμενο. Σκοπός τους είναι να επιβεβαιώσουν κάποια θεωρία ή ν’ ανακαλύψουν κάποια καινούρια. Το κείμενο ταλαιπωρημένο από τις ενδελεχείς και εξοντωτικές εξετάσεις στο τέλος τοποθετείται σε κάποιο νοητό ράφι, σε κάποιαν κατηγορία απ’ όπου το ανασύρουν για το επόμενο μάθημα ανατομίας που θα κάνουν στους νέους φερέλπιδες ειδικούς. Η διαστροφή αυτής της ενασχόλησης συμφέρει τρόπον τινά το κείμενο που επιβιώνει καθημαγμένο και τελικά μουμιοποιημένο στους αιώνες. Το θέμα είναι ότι οι ειδικοί προτείνουν την όποια μέθοδό τους και στους μη ειδικούς ως τη μόνη ορθή και επιβάλλουν ένα δυστυχή τρόπο πρόσληψης στους εν δυνάμει ή στους μελλοντικούς αναγνώστες. Είναι σα να του αφαιρούν το δικαίωμα στην απόλαυση. Είναι σα να του προτείνουν την ηδονή της κατακρεούργησης αντί της ηδονής του συναισθήματος. Και τελικά ο αναγνώστης για να ευτυχήσει πλησιάζοντας το κείμενο αναγκάζεται να στρέψει κάποια στιγμή τα νότα του στους ειδικούς, ν’ απομακρυνθεί, με προσπάθεια και κόπο, από κάθε θεωρία που του εμφυτεύτηκε κατά τη λαμπρή μαθητεία του στα θρανία των ειδικών. Αναζητά τους δικούς του τρόπους για να χαρεί την προσωπική του συνουσία με το κείμενο. Ποιος έρωτας εξάλλου περιέχοντας το ελάχιστο έστω ψήγμα ανατομίας δεν καταργείται αμέσως.

γιώργος παναγιωτίδης
 
 επιστροφή